Wednesday, October 28, 2015

«Հիմա երեխաները չեն ենթարկվում իրենց ծնողներին ու շատ ալարկոտ են». Ամենահին գրքի առաջին տողերը

Աշխարհի ամենահին գիրքը գրվել է մ.թ.ա 3350թ.-ին: Այն հայտնաբերվել է եգիպտական Ֆիվա քաղաքում գտնվող բուրգերից մեկում: Կոչվում է «Prisse Papyrus»:  Հետաքրքիրն այն է, որ առաջին տողերը սկսվում են այսպես. «Ցավոք այսօրվա աշխարհը առաջավանը չէ, հիմա երեխաները չեն ենթարկվում իրենց ծնողներին ու շատ ալարկոտ են»: 
  Հայերեն առաջին գրքերը` ձեռագիր մատյանները, ստեղծվել են 5-րդ դարից: Մեզ հասած հայ հնագույն ամբողջական ձեռագիր մատյանը 7-րդ դարի «Վեհամոր Ավետարանն» է: Հայերեն ձեռագիր գրքերը ստեղծվել և ընդօրինակվել են մինչև 18-րդ դարի վերջը` Էջմիածնի, Հաղպատի, Սանահինի, Տաթևի, Գլաձորի, Վանի, Աղթամարի, Կարինի, Բաղեշի, Սսի, Սկևռայի, Լվովի, Կաֆայի և այլ վայրերի գրչության կենտրոններում: 13-14-րդ դարերի ձեռագիր գրքերում են ստեղծվել հայկական մանրանկարչության գլուխգործոցները: Թղթի վրա մեզ հայտնի առաջին հայերեն ձեռագիր գիրքը ընդօրինակվել է 981-ին: Մեզ է հասել շուրջ 25 000 հայերեն ձեռագիր գիրք, տասնյակ հազար ձեռագիր մատյաններ կորել են, ոչնչացվել նվաճողների ձեռքով:
  Հայ առաջին տպագիր գիրքը` «Ուրբաթագիրքը», լույս է տեսել Վենետիկում, 1512-ին` Հակոբ Մեղապարտի ջանքերով: Տպագրության կենտրոններ են դարձել Կ. Պոլիսը, Վիեննան, Մադրասը, Կալկաթան, Ս.Պետերբուրգը, Նոր Նախիջևանը, Աստրախանը, Մոսկվան, Շուշին, Թիֆլիսը, Բաքուն և այլ քաղաքներ: Հայաստանում առաջին տպարանը բացվել է Էջմիածնում, 1771-ին: Հայ հնատիպ (մինչև 18-րդ դարի վերջը) տպագիր գրքերի թիվը հասնում է հազարի, 1801-50-ին հրատարակվել է մոտ 1700 գիրք: 1515-1988-ին ամբողջ աշխարհում տպագրվել է 100 հազար անուն հայերեն գիրք: 
Իսկ աշխարհի ամենածանր գիրքը գտնվում է Բիրմայում, պատրաստվել է քարից, ունի 730 էջ եւ կշռում է 1400 տոննա: 9 տարվա ընթացքում նրա «էջերին» փորագրվել են բուդդայական, փիլիսոփայական բոլոր դրույթներ: 
  Ամենաերկար ու մեծ գրադարանը գտնվում է ԱՄՆ-ում: Դա կոնգրեսի գրադարանն է Վաշինգտոնում: Այնտեղ պահվում է շուրջ 60 միլիոն կտոր գիրք, իսկ գրադարակների ընդհանուր երկարությունը անցոևմ է 450 կմ.ից: 
Աշխարհի ամենաթանկ գիրքը համարվում է Լեոնարդո դա Վինչիի «Լեյտերյանօրենսգիրքը», որը  «Մայքրոսոֆտ» ընկերության հիմնադիր Բիլ Գեյթսը ձեռք է բերել 24 միլիոն դոլարով:
 

No comments:

Post a Comment