Ինչպես մանկավարժները՝ մենք՝բոլորս սովորում ենք կարևորել
խաղի համար հատկացված այն ժամանակը, որը տրվում
է սովորողներին դպրոցական առօրյայի ընթացքում: Մեր պրակտիկայի ընթացքում մենք գիտակցում
ենք խաղի նշանակությունը երեխաների վաղ զարգացման փուլում: Մենք գիտենք, որ եթե տանք
սովորողին խաղալով սովորելու հնարավորություն, ապա դա վերջին հաշվով կհանգեցնի նրան,
որ նրանք կկարողանան կապ ստեղծել իրենց սովորածի
միջև և հիշել այն իրենց ողջ կյանքի ընթացքում:
Բայց մեզանից
քանի՞սն են իրենց ծանրաբեռնված գրաֆիկից ժամանակ հատկացնում խաղի ողջ օգուտը զգալու
համար:
Խաղը կարող
է օգնել մանկավարժներին հաղթահարել զայրույթը (պոռթկումը)
Ուսուցչական տարիների ընթացքում շատ ուսուցիչներ հայտնաբերում
են, որ իրենք կանգնած են հյուծման ճանապարհին և ընկնում են սթրեսի մեջ: Հատկապես այդ
ժամանակ զրահավորվելը խաղի ուժով չափազանց օգտակար կլինի ուսուցիչների համար, քանի
որ դա միակ ճանապարհն է պայքարելու սթրեսի դեմ և բարձրացնելու տոնուսը:
«Երջանկության բանալին. Կարծրատի՞պ չափահասների համար»
հոդվածում սթրեսի կառավարման մասնագետ և մարզիչ Ջո Ռոբինսոնը առաջարկում է հետևալը.
Երբ դու սթրեսի մեջ ես, ուղեղում ակտիվանում է էմոցիոնալ
հորմոնը, (amygdala), որը ճնշում է պոզիտիվ տրամադրությանը`
լիցքավերվելով մշտապես զարգացող բացասական հորմոնով: Խաղը կարող է քեզ ազատել այդ զսպաշապիկից:
Այն նաև կանխում է լճացումը աշխատավայրում: Սովորողները ապացուցում են, որ խաղունակությունը
չեզոքացնում է մտավոր հետամնացությանը, որը մեզ պահում է խրված վիճակում, խրախուսում
է աշխատանքի կատարման բարձրունակությունը և վառ է պահում ստեղծարարությունը: Այն տեղն
է գցում ուղեղը:
Կան խաղի շատ
տարատեսակներ և սահմանումներ
Բոստոնի քոլեջի պրոֆեսոր Փեթր Գրեյը «Խաղի արժեքը 1.
Խաղը ծնում է գաղափարներ» հոդվածում դուրս
է բերում խաղի հինգ բնութագիր:
1.
Ինքնաճանաչում և ղեկավարում
2.
գործողություն, երբ միջոցն ավելի կարևոր
է քան ավարտը
3.
Գործունեություն, որտեղ կանոնները կամ
կառուցվածքը ծագում է այն մարդու մտքում, ով խաղում է:
4.
Երևակայական և ոչ ծանրակշիռ
5.
ակտիվ միտք, ազատ սթրեսից:
Ինչպես մեծահասակներ, երբ մենք ընտրում
ենք խաղալը, մենք դա անում ենք թեմայի կամ զբաղմունքի հետաքրքրությունից դրդված: Մի
բան, որ մենք անում ենք հաճույքով, կարող է թեթևացնել սթրեսը և զարկ տալ ստեղծարարությանը:
Գրեյը մատնանշում է մեկ ուրիշ հոդված ևս «Խաղի արժեքը 2. Ինչպես է խաղը նպաստում դատողությանը»,
քանի որ խաղը ինքնաբերաբար առաջացնում է ենթադրական դատողություններ: Դա դրդում մեզ
մտածել երևակայական աշխարհների մասին, որտեղ ամեն ինչ հնարավոր է, և հնարավորությունների
մասին դատելը գերադասելի է քան անհապաղ այստեղ և հիմա «ճշմարտություններով» մեր միտքը
սահմանափակելը: Ոգեշնչումը Ստեղծագործականով օգնում է մեզ լուծել այն խնդիրները, որոնց
հաղթահարելու համար պայքար էինք մղում:
Ուժը
խաղի մեջ է
Խաղի հետազուտությունը և աշխատանքի
կատարումը Սթյուարթ Բրաունի կողմից ներկայացվում է «Խաղ» գրքում. ինչպես է այն ձևավորում
ուղեղը. Համադրելով ուժը և խաղը իրար հետ, այն զարգացնում է երևակայությունը և կազդուրում
հոգին: Բրաունը հաղորդում է, որ խաղը «աշխուժացնում է մեզ և կենդանացնում: Այն թեթևացնում
է մեր հոգսերը: Այն վերադարձնում է մեզ մեր բնական լավատեսությանը և կանգնեցնում նոր
հնարավորությունների առաջ: Այն ուսուցիչները, ովքեր կարողանում են ընդունել այդ հնարավորությունները,
կարող են փոխել ամբողջ ուսումնական տարվա ընթացքը:
Նա ով խաղում է և նա ով չի խաղում
Մանկավարժների հետ տարբեր քննարկումների
ընթացքում առանձնացվեցին երկու տեսակի մանկավարժներ. Նրանք, ովքեր խաղում են, և նրանք,
ովքեր չեն խաղում: Նրանք ովքեր խաղում են մեկն են նրանցից, ովքեր արագ են ընկալում
գաղափարը, արագ են մտնում շփման մեջ և վախ չեն ցուցաբերում նորի հանդեպ: Այդ փորձերի
շնորհիվ նրանք ավելի հանգիստ են թվում սխալվելիս, քանի որ բոլոր այս սխալներից հետո
փորձ է ձեռք բերվել ուսուցման մեջ և առաջ գնալու մղում բոլոր առիթներում:
Կարծես
կա երկու տեսակի մանկավարժ. Խաղացող մանկավարժ և Չխաղացող մանկավարժ
Մանկավարժների համար անցկացված այս
դիտարկումները նույնքան կարևոր են, որքան նոր մանկավարժների պատրաստումը:
Խթացնող
խաղեր ուսուցիչների համար
Ինչպես ցատկ տեղից, մենք օգտագործեցինք
Թվիթթերը քննարկումների համար: Երիտասարդ գրադարանավար Ջեյմս Ալենը և ես սկսեցինք փնտրել
տարբերակներ, որոնք օգտագործելով կարող ենք սևեռել մեծահասակների ուշադրությունը խաղի
օգտակարության վրա և մղել մեր գործընկերներին խաղալու: Քննարկումների միջոցով մենք
հասանք նրան, որ առաջարկեցինք ուսուցիչներին
իրենց ուս. տարվա ընթացքում մեկ շաբաթ տրամադրել խաղին`ընդհանուր առմամբ մեկ ժամ տևողությամբ:
Գրադարանավարների նման, մենք ևս կարող ենք ուսուցիչներին ապահովել տեղով և ռեսուրսներով աջակցելու համար իրենց
անելիքը:
Մենք
ցանկանում ենք առաջ քաշել այն գաղափարը, որոնցով Բրաունը կիսվել է իր գրքում
Հարգելով մեր խաղալու բնական կարիքը,
կարող ենք այն փոխել աշխատանքի: Այն կարող է դեպի աշխատանք վերադարձնել շահագրգռվածությունը:
Խաղը օգնում է հաղթահարել դժվարությունները,
խթանում է համարձակությունը, մեր զբաղմունքներին տալիս է վարպետություն, հանդիսանում է աշխատանքի կարևոր մասը` բավարարվածություն
ստեղծելով մեր գործերում:
Սովորեցնելը արվեստ է, ուստի հանուն մեր ուսանողների, շատ կարևոր է, որ մենք
սրենք մեր հմտությունները և պահենք տենդենցներին համապատասխան` ուսումնասիրելով գործունեության
դաշտը: Որոշ ժամանակ հատկացնելով նոր գաղափարներ, նոր տեխնոլոգիաներ և նոր ռազմավարություններ
գործածելուն, մենք կհայտնաբերենք նոր հնարավորություններ և ուղիներ, որոնք առաջ կտանեն
մեզ և հետևաբար մեր սովորողներին կապահովեն նոր հասկացողություններով:
Խաղա
Ջեյմս Ալենը և ես ձեռնարկեցինք մի շարժում`KyGoPlay.
որը կխրախուսի ուսուցիչների խաղը: Մենք դրդեցինք ուսուցիչներին խաղալ ընդամնեը
մեկ ժամ մեկ շաբաթվա ընթացքում: Նրանք կարող էին աշխատել և թիմով և անհատական, բայց
մենք պետք է հույս ունենայինք, որ մարդիկ ևս կմիանան այն ամենին, ինչ որ անում են ուսուցիչները՝ օգտագործելով մեդիան:
Դու
կարող ես շահել խաղից
Ձեզնից շատ բան չի գնա, որպեսզի դրականորեն
օգտվես խաղի ուժից: Եթե
մենք նույնպես կարողանանք հայտնաբերել խաղի ուժը մեր մեջ և հաղթահարել ձանձրալի աշխատանքը
ինչպես մանկավարժները, ապա Բրաունի նման ձեռք կբերենք սխալների վրա ստեղծված նոր վարքագիծ,
միտք, ռազմավարություն, ընթացք, ուղիներ կայանալու համար, քանի որ խաղը ոչ միայն օգնում
է լինել երջանիկ, այլ նաև կայունացնում է սոցիալական հարաբերությունները, օգնում լինել
ստեղծարար, նորարար անհատ: Եվ այսպիսով, մենք
հասկացանք, որ նորարար մանկավարժները նրանք են, ովքեր ամենամեծ ներդրումն են ունենում իրենց սովորողների կյանքում:
Անգլերենից թարգմանությունը` Նելլի Գսպոյան
Անգլերեն բնօրինակը կարող եք կարդալ այստեղ
